روز اول خرداد در سال ۱۳۷۸ به عنوان چهارصد و چهلمین سال میلاد صدرالمتألهین، به نام «روز بزرگداشت ملاصدرا» نام‌گذاری و در تقویم رسمی کشور درج شده است.

گویای خبر – فیلسوف عظیم الشأن محمد بن ابراهیم بن یحیی قوامی شیرازی، معروف به صدرالمتألهین، از اعاظم حکمای اسلام و افاضل فلاسفه دوران به شمار می‌رود. این روحانی عظیم در شهر شیراز متولد و در بصره در موقع مراجعت از سفر حج، دعوت حق را اجابت کرده و رخت از این عالم بر بسته است.

پدرش میرزا ابراهیم از اشراف شیراز و گویا سمت وزارت داشته است و صدرالمتألهین پسر منحصر به فرد اوست. تاریخ تولد او را ارباب تراجم ضبط نکرده‌اند، ولی وفاتش در سال ۱۰۵۰ قمری اتفاق افتاده است.

صدرالمتألهین بعد از تکمیل سطوح فقه و اصول، برای ادامه تحصیل به اصفهان که در آن زمان دارالعلم معظمی بوده است، مسافرت می‌نماید. هفت سفر به زیارت بیت الله مشرف شده و اغلب این سفرها را پیاده پیموده است. در عقاید تشیع، متصلب و از پیروان و شیعیان واقعی ائمه اطهار علیهم السلام است و راه نجات را منحصر به پیروی و تبعیت از اهل بیت طهارت می‌داند.

در علم حدیث و رجال، صاحب نظریه بوده است و کثیری از حقایق مربوط به مبدأ و معاد را از اهل بیت وحی استنباط نموده است. در علوم نقلیه، شاگرد شیخ بهاء‌الدین عاملی بوده است و سال‌های متمادی نزد آن استاد به قرائت فقه و اصول و حدیث و رجال اشتغال داشته است. در علوم عقلیه و معارف الهیه، شاگرد سید محقق داماد (میرداماد) بوده است.

بعد از تکمیل تحصیلات علوم عقلی، به مطالعه و تفحص و سیر و تعمق در آثار حکما و فلاسفه و عرفا و متکلمان پرداخته و به آرا و افکار پیشینیان (در علوم الهیه) مسلط شده و بعد از اطلاع تام و کافی به آثار قدما و متأخران در مسایل الهی و مباحث حکمی اجتهاد و اظهارنظر نموده است و بعد از پروراندن مبانی خویش به سبک خاص و روش مخصوص، عقاید و آرای علمی خود را به صورت تصنیف و تألیف در آورده و در معرض استفاده اهل فن قرار داده است.

عقاید و آرا و نظریه‌های فلسفی صدرالمتألهین بسیار مورد توجه محققان می‌باشد و بعد از خودش توسط شاگردان او منتشر شد. مصنفات این مرد بزرگ، بیش از چهارصد سال است که در مدارس و حوزه‌های علمی اسلامی تدریس می‌شود و بر همه کتب مدون در فن الهیات ترجیح دارد.

حافظ و ناشر افکار و آرای فلسفی ملاصدرا، بعد از شاگردان بلاواسطه او، استادانی بوده‌اند که در اصفهان به تدریس فلسفه اشتغال داشته‌اند.

کتاب «اسفار» که مشتمل بر چهار سفر است، مهم‌ترین کتاب ملاصدرا است. ملاصدرا در این کتاب درصدد مقایسه بین افکار خود و پیشینیان بر آمده است و به نحو خاصی مشی نموده است. در نزد ارباب معرفت، کتاب اسفار، بهترین کتابی است که از زمان پیدایش فلسفه تاکنون نوشته شده است و پر از تحقیقات و تدقیقات است.

به دلیل این که تاریخ دقیق تولد یا وفات حکیم ملاصدرا یا مناسبت‌های دیگری مانند شروع یا پایان کتب معروف او معلوم نبود، روز اول خرداد سال ۱۳۷۸ به عنوان چهارصد و چهلمین سال میلاد صدرالمتألهین، به نام «روز بزرگداشت ملاصدرا» نام‌گذاری و در تقویم رسمی کشور درج شده است.

• نویسنده : مریم زارع پستکی زاد کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی