گویای خبر – در ادامه مطالب لذت نوشتن و درستنویسی، گاهی واژههایی از زبان عربی به فارسی وارد شدهاند که بهتر است تا جایی که ممکن است، از به کار بردن آنها خودداری کرد و به جای آنها، معادل فارسی آنها یا تعبیر مناسب دیگری به کار برد.
نباید بنویسیم | باید بنویسیم |
آخرالامر | سرانجام، عاقبت |
اخذ | دریافت |
اخطار | هشدار |
استحضار | آگاهی |
استحقاق | شایستگی |
استدعا | خواهش، درخواست |
استراق سمع | شنود |
استعفا | کنارهگیری |
استعمال | کاربرد |
استفاده | بهکارگیری |
استنباط | برداشت |
استهلاک | فرسایش |
استیضاح | بازخواست |
اطفاء حریق | آتشنشانی |
اعتدال | میانهروی |
افتتاح | گشایش |
افراط | زیادهروی |
الحاق | پیوست |
الغرض | خلاصه |
الی/ لغایت | تا |
امتحان | آزمون |
امتناع | خودداری |
امثال/ مثال | همانند |
امر | فرمایش |
انصراف | کنارهگیری |
انفصال | جدایی |
اولاد | فرزندان |
اولویت | حق تقدّم، ارجحیّت |
ایاب و ذهاب | رفت و آمد |
ایام | روزها |
ایجاد اشتغال | کارآفرینی |
ایرانیالاصل | ایرانی تبار |
برای مثال | برای نمونه |
برخی مواقع | گاهی |
پیشنهادات واصله | پیشنهادهای رسیده |
تأخیر | دیرکرد |
تأسیس | راهاندازی |
تجدیدنظر | بازنگری |
تحتاللفظی | لفظ به لفظ، کلمه به کلمه |
تذکر | یادآوری |
تعلیم | آموزش |
تقلیل | کاهش |
توأمان | دوقلو |
جایزالخطا | اشتباهپذیر |
جدیدالتأسیس | نوبنیاد |
حتیالامکان | تا جایی که ممکن است |
حتیالمقدور | تا جایی که میتوان، در حدّ امکان |
حرمین | دو حرم |
حسبالامر | بنا به دستور، طبق دستور |
حقّالزحمه | دستمزد |
حقّالسّکوت | رشوه |
حقّالوکاله | مزد وکالت |
خارقالعاده | خلاف عادت |
دایرهالمعارف | دانشنامه |
دستورالعمل | شیوهنامه |
ذیحساب | حسابرس |
ذیربط | مربوط |
ذیصلاح | شایسته، صالح، صلاحیتدار |
ذیقیمت | باارزش |
ذینفوذ | بانفوذ |
زایدالوصف | بیش از حد بیان، وصفناپذیر |
زوجین | زن و شوهر |
سهلالوصول | آنچه آسان به دست آید |
سهمالارث | ارثیه |
شدیداللحن | با لحن تند، با لحن زننده |
ضربالاجل | مدّت نهادن، پایان مدّت و مهلت |
طَرفهالعین | یک چشم به هم زدن، یک لحظه |
طرفین | دو طرف |
طویلالمدّت | طولانی، درازمدّت |
عاقبتالامر | سرانجام |
عظیمالجثّه | درشتاندام |
علیالاصول | به طور اصولی |
علی البدل | جانشین |
علیالحساب | بیعانه، پیشپرداخت |
علیالخصوص | به ویژه |
علیالظّاهر | به ظاهر |
علیالقاعده | از روی قاعده |
عَلی ایّ حال | به هر حال، در هر حال |
علیرغمِ | بهرغمِ |
علیه | ضدّ، در برابرِ |
عنقریب | به زودی |
عوامالنّاس | توده مردم، مردم عامی |
غیرمترقّبه | ناگهانی، پیشبینی نشده |
غیرمنتظره | خلاف انتظار |
فارغالبال | آسودهخاطر |
فَلذا/ لذا | بنابراین |
فوقالذّکر | نامبرده |
فوقالعاده | خارج از عادت |
فیالبداهه | فوری، بدون تأمّل |
فیالحال | در حال، فوراً |
فیالفور | بیدرنگ، فوراً |
فیالمثل | مثلاً |
فیالمجلس | در همان جا |
فیالواقع | در واقع |
فی مابین | در میانِ، در بینِ |
فینفسه | در خودش، به خودی خود |
قریبالوقوع | آنچه به زودی رخ میدهد |
قیاس مَعَ الفارِق | مقایسه نادرست |
کان لَم یَکُن | لغو شده |
کَانَّهُ | مثل اینکه |
کماکان | همچنان، همچنان که بود |
لاابالی | بیباک، بیبندوبار، بیپروا |
لااقل | دستکم |
لاجرم | ناچار |
لازمالاجرا | امری که اجرای آن لازم است، حکم قطعی |
لاعلاج | بیدرمان، درمانناپذیر |
لامحاله | به ناچار |
لایتغیّر | تغییرناپذیر |
لایتناهی | بیپایان، بیکران، بینهایت |
لایزال | ابدی، دایم |
لاینحل | حلنشدنی |
لاینفک | جدانشدنی، جداییناپذیر |
لاینقطع | پیوسته، پیدرپی |
لغایت | تا، پایان |
لم یَزرع | زمین خشک |
مابقی | بقیّه |
ما به ازا | در مقابل، در برابر |
مابهالتفاوت | آنچه که تفاوت دارد |
ماتَرَک | ارثیّه |
ماحَصَل | آنچه حاصل میشود، خلاصه |
مادون | زیردست |
مازاد | زیاده از نیاز |
مافوق | بالادست |
مافیالضّمیر | آنچه در دل است |
ماوَقَع | آنچه رخ داده |
مایحتاج | آنچه مورد احتیاج است |
مایَملک | دارایی |
مُبتلابه | آنچه مورد ابتلاست |
متفقالقول | همقول، همسخن، همرأی |
مُتکلّم وَحده بودن | یک تنه سخن گفتن |
مجهولالمکان | کسی که محلّ اقامتش معلوم نیست |
مجهولالهویّه | ناشناس، گمنام |
محلّ تأمل است | شایسته اندیشیدن است |
مختلف اللون | رنگارنگ |
مراتب عالیه | رتبههای بالا |
مَرضیِّ خاطر | مایه خشنودی |
مَسبوق به ذهن | آشنا |
مشارٌالیه | کسی که در پیش به او اشاره شده |
مِصداق | نمونه |
مُصَدِّع اوقات کسی شدن | وقت کسی را گرفتن |
مَعَالأسف | بدبختانه، متأسفانه، بادریغ |
مَعَالوصف | با این حال |
مُعتنابه | شایانتوجه، قابل اعتنا |
معذلک/ معذالک/ معهذا | با وجود این، با این همه |
مُعظّمٌله | آنکه مورد تعظیم و بزرگداشت است |
معلومالحال | کسی که احوال و اعمال او به بدی شناخته شده |
ممنوعُالخروج | کسی که حقّ خارج شدن از کشور را ندارد |
مُمهور | مُهر شده |
منباب مثال | از روی مثال، به طور مثال |
منبعد | از این پس |
منجمله | از جمله، از آن جمله |
من حیثُالمجموع | در مجموع |
نامههای واصله | نامههای وارده |
والده مکرّمه | مادر گرامی |
والدین | پدر و مادر |
وجهُالمصالحه | کسی که در جریانی زیان یا آسیب میبیند یا از بین میرود |
و غیره | و جز آن |
وَ قِس عَلی ذلک | مثل همان |
یَحتَمِل | احتمال دارد، شاید |
- نویسنده : مریم زارع پستکی زاد کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
https://gooyaekhabar.ir/?p=67479
Monday, 29 April , 2024