«امجدیه» اولین استادیوم ورزشی تهران در سال ۱۳۱۸ در بخش شمال شرق تهران است که روی زمینی ساخته شد و صاحبش شرط کرد نامش باید روی آن ورزشگاه بماند و تا سال ۶۰ هم این نام روی آن ورزشگاه ماند.
به گزارش گویای خبر، درباره این که امجدیه نخستین ورزشگاه تهران است هیچ شکی وجود ندارد. قبل از احداث ورزشگاه، در زمین بالای دروازه دولت، نخستین رقابت مستقیم فوتبال ایرانیان و انگلیسی‌ها برگزار شد، یعنی تقابل نفرات برتر فوتبال تهران با اعضای سفارت انگلیس؛ پیروزی عجیب ۵ بر ۲ ایرانیان بر انگلیسی‌ها که خود مهد فوتبال بودند نه تنها موجی از شادی را در شهر موجب شد، که باعث شد رضاشاه ضمن صدور پیام تبریک، دستور ساخت یک استادیوم فوتبال را برای تهرانی‌ها بدهد. بدین ترتیب علی اصغر حکمت در سال ۱۳۰۶ مأمور ساخت این ورزشگاه شد؛ زمین ورزشگاه امجدیه با لایحه‌ای که در مجلس تصویب شد برای ساخت یک زمین رسمی فوتبال خریداری شد.
این استادیوم با گسترش ورزش‌های عمومی و حرفه‌ای در سال‌های ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۶ در تهران شکل گرفت و یکی از کسانی که باعث شکل‌گیری این ورزشگاه شد بی‌تردید میرمهدی ورزنده است؛ دانش‌آموز دارالفنون که برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در آن جا ورزش ژیمناستیک را دنبال کرد و در رشته تربیت‌بدنی فارغ‌التحصیل شد و به تهران بازگشت؛ او بنیانگذار بسیاری از ورزش‌های قهرمانی ایران از جمله والیبال و فوتبال است.
ورزنده تلاش بسیاری کرد تا ورزش عمومی در ایران پا بگیرد و در سایه همین تلاش‌ها هم بود که ورزش در مدارس جدی گرفته شد؛ او همچنین در شکل‌گیری تیم‌های ملی ایران نقش مهمی داشت. تیم ملی فوتبال ایران یکی از تیم‌هایی بود که نیاز به زمینی مناسب برای بازی و تمرین داشت. همین باعث شد تا لزوم ساخت استادیوم ورزشی مطرح شد و در نهایت توانستند مجوز ساخت ورزشگاه را بگیرند. برای ساخت این ورزشگاه بهترین زمین زمین‌های متعلق به امجد نظام یا امجد السلطنه بود. در آن زمان این منطقه به عباس‌آباد معروف بود و در شمال شرقی پایتخت واقع شده بود و سفارت آمریکا در این جا ساخته شده بود؛ او این زمین را با این شرط به دولت به قیمت کمتر از ارزشش فروخت که نام او بر این ورزشگاه بماند، به همین دلیل زمانی که در سال ۱۳۱۸ ورزشگاه با نام امجدیه افتتاح شد.
کلنگ ورزشگاه حدود سال ۱۳۱۳ بر زمین خورد. در روزنامه‌های سال ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۵ اخباری از پیشرفت این استادیوم را می‌توانیم بخوانیم. قرار بود همزمان با امجدیه چهار ورزشگاه در شمال و جنوب و شرق و غرب تهران ساخته شود؛ ورزشگاه‌هایی که در طوفان جنگ جهانی گم شدند. طرح زمین فوتبال امجدیه را نیکلای مارکف و مهندس سعید ارائه دادند. زمین فوتبال این ورزشگاه ۲۵ هزار نفر گنجایش داشت که دور تا دور زمین می‌نشستند؛ سکوهای تماشاگران در ۹ ردیف و با ارتفاع کمتر از لژها قرار داشت. این زمین رینگ دو میدانی و دوچرخه سواری هم داشت همچنین در بخش غرب زمین، زمین‌هایی برای بازی تنیس و والیبال و بستکبال طراحی شده بود، استخر مجموعه نیز در بخش شمال ساختمان بود.
مهمترین بخش ورزشگاه شیرودی سردر این ورزشگاه بود؛ این سردر با تصویری از پیکار رستم و دیو سفید که پیش از آن بیش از صد سال در سردر نقارخانه کاخ گلستان قرار داشت. در سال ۱۳۰۹ که دروازه خراب شد این کاشی‌کاری نفیس به اداره بیوتات (مجموعه‌ای از سازمان‌ها، کارخانه‌ها، کارگاه‌ها) منتقل شد و به پیشنهاد سازندگان ورزشگاه در ورودی ورزشگاه نصب شد؛ جایگاه ویژه که محل حضور شاه و همسرش بود، در بخش غربی ساختمان قرار داشت، معبری که محل ورود ورزشکاران به زمین بود از زیر همین جایگاه رد می‌شد، در ورودی استادیوم هم دو برج آجری برای تزیین بنا ساخته شد.
امجدیه در سال ۱۳۱۷ درهایش را به سوی تیم‌های ورزشی باز کرد. اما این ورزشگاه در سوم شهریور ۱۳۱۸ رسما با حضور شاه و ولیعهد افتتاح شد که بعد از تکمیل ورزشگاه شهرداری تهران در نزدیکی آن میدانی را طراحی کرد که بعد از شهریور بیست به میدان بیست و پنج شهریور معروف شد؛ میدانی که امروز به عنوان میدان هفت‌تیر می‌شناسیم. این ورزشگاه تا سال ۱۳۵۳ که ورزشگاه آزادی برای بازی‌های آسیایی تهران افتتاح شد ورزشگاه اصلی پایتخت بود.
- نویسنده : حمیدرضا عسگری
Monday, 5 June , 2023