گویای خبر – مسجد کیزیمکازی طبق کتیبه محراب، در سال ۵۰۰ ق (بیش از ۹۴۰ سال پیش) ساخته شده است. این نوع طراحی سه پره‌ای در محراب (بر اساس مشاهده) بعدها در برخی مساجد تانزانیا و کنیا، توسط اقوام شیرازی، بلوچ، شوشتری، کازرونی و عُمانی استفاده شده است از جمله مسجد شوشتری‌ها در زنگبار و یا مسجد بلوچ‌ها در کائوله.

پس از مسجد جزیره کیلوا در تانزانیا، مسجد کیزیمکازی قدیمی‌ترین مسجدی است که توسط شیرازی‌ها در آفریقا ساخته شده و هنوز مورد استفاده نمازگزاران قرار می‌گیرد، همچنین هرساله گردشگران بسیاری از آن دیدن می‌کنند.

دیوید وایتهاوس (۱۹۴۱- ۲۰۱۳ م) باستان‌شناس بریتانیایی که چند فصل کاوش در ایران و آفریقا داشته است، کتیبه کوفیِ مسجد کیزیمکازی را مشابه کتیبه‌های بندر سیراف در ایران می‌داند.

مسجد کیزیمکازی تقریبا در نزدیکی روستای ماکوندوچی است که همهٔ اهالی، خود را شیرازی می‌نامند و مراسم نوروز (نیروزی) را در مردادماه و تقریبا همزمان با مراسم نوروز دریایی (صیادی) در ایران برگزار می‌کنند.

  • نویسنده : مرتضی رضوانفر - عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی