گویای خبر – در ادامه مطالب لذت نوشتن و درستنویسی، در زبان فارسی از نظر دستوری، کلمه مذکر و مؤنث وجود ندارد. بنابراین آوردن صفت مؤنث برای موصوف مؤنث به شیوه زبان عربی، به ویژه که موصوف، کلمه فارسی است یا مؤنث نیست، نادرست است.
نباید بنویسیم | باید بنویسیم |
آمار منتشره | آمار منتشر شده |
امور جاریه | امور جاری |
خواهر محترمه | خواهر محترم |
ریاست عالیه | ریاست عالی |
زیان های وارده | زیانهای وارد شده |
قاعده معموله | قاعده معمول |
کتاب مفقوده | کتاب مفقود شده |
نامه مورخه | نامه مورخ |
نتایج حاصله | نتایج حاصل |
والده مکرّمه | والده محترم |
الف کوتاه (الف مقصوره) خاصّ زبان عربی و صدایی میان «آ» و «ـَـ» است. در فارسی برای نگارش این دست واژگان عربی، به صورت «الف» نوشته می شود.
نباید بنویسیم | باید بنویسیم |
استثنی | استثنا |
اعلی | اعلا |
اقصی | اقصا |
تقوی | تقوا |
شوری | شورا |
فتوی | فتوا |
مبتلی | مبتلا |
محتوی | محتوا |
مستثنی | مستثنا |
مصلی | مصلا |
مقتدی | مقتدا |
منادی | منادا |
منتهی | منتها |
هدی | هدا |
هوی و هوس | هوا و هوس |
* این موارد استثنا است:
۱- الی، اولی، حتّی، سفلی، علی، متوفی
۲- اسمهای خاص مانند: عیسی، مجتبی، مرتضی، مصطفی، موسی، صغری، کبری، یحیی
۳- اسامی سورههای قرآن مانند: طه، یس
«ی» در کلمههای عربی مختوم به «یا» (که «آ» تلفظ میشود)، در اضافه به کلمه بعد از خود، به «الف» تبدیل میشود.
نباید بنویسیم | باید بنویسیم |
عیسی مسیح | عیسای مسیح |
کبری قیاس | کبرای قیاس |
موسی کلیم | موسای کلیم |
هوی نفس | هوای نفس |
کلماتی که پیوند همپایگیِ «واو» دارند، هنگامی که صفت پسین یا مضاف الیه میگیرند، بعد از «واو»، به جای «-ِ»، «ی» میآید.
نباید بنویسیم | باید بنویسیم | |
پرتوِ آفتاب | پرتوی آفتاب | |
تو-ِ بیخبر از همه جا | توی بیخبر از همه جا | |
جلوِ پا | جلوی پا | |
رهروِ راه | رهروی راه | |
لیموِ شیرین |
لیموی شیرین |
برای کلمات مختوم به های بیان حرکت که مضاف واقع میشود، از یای ناتمام «ء» («ی» کوتاه شده شبیه به همزه) که همزه نیست و جانشین کسره اضافی است، استفاده میشود.
نباید بنویسیم | باید بنویسیم |
تودهی مردم | توده مردم |
خانهی او | خانه او |
نامهی من | نامه من |
«تر» و «ترین» از علایم صفات تفضیلی و عالی در زبان فارسی، باید همواره جدا از کلمه قبل از خود نوشته شوند؛ مگر در اتصال به کلمات تک هجایی، مانند بهتر، بهترین، بیشتر، بیشترین، پیشتر، پیشترین، کمتر، کمترین، کهتر، کهترین، مهتر، مهترین که علامت «تر» به کلمه قبل از خود میچسبد.
نباید بنویسیم | باید بنویسیم |
آسانتر | آسانتر |
بزرگتر | بزرگتر |
سریعتر | سریعتر |
سنگینتر | سنگینتر |
کوچکترین | کوچکترین |
موفقترین | موفقترین |
- نویسنده : مریم زارع پستکی زاد کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
Friday, 3 May , 2024